Biblioteka i teatr
Oprócz bibliotek szkolnych działała w Swarzędzu biblioteka prowadzona przez Towarzystwo Czytelni Ludowych. Towarzystwo to powstało tu w 1923 r., a pierwszym przewodniczącym był ks. T. Mroczkowski. Magistrat oddał mu lokal w Ratuszu, gdzie mieściła się czytelnia i biblioteka. W 1934 r. liczyło 134 członków i 1586 książek. We władzach zasiadali księża z miejscowej parafii, a także burmistrz Staniewski. W 1938 r. biblioteka liczyła już 1700 tomów i miała 12056 wypożyczeń. Liczba członków wynosiła 133 osoby.
Swarzędz nie miał stałej sceny teatralnej. Stałym miejscem gdzie odbywały się spektakle teatralne był Hotel Polski. Największym powodzeniem zarówno wśród zespołów teatralnych jak i publiczności cieszyły się komedie. Harcerze wystawili sztukę Fredry „Pan Jowialski”, w której grali: Witold Wojciechowski, M. Figasówna, Z. Nowcki, H. Pacyńska, Mikołajewska, J. Suchocki, J. Ostrowski i J. Danielewicz. Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży Męskiej i Żeńskiej grało sztuki Stryj Agapit, Wicek i Wacek, Balladynę, Damy i Huzary, Mazepa. Do wyróżniających się aktorów zaliczono Zandeckiego, W. Rzadkiewicza, A. Arentowskiego, Wł. Penczyńską i M. Kazimierczak. Żeński Związek Strzelecki wystawił jednoaktówkę: Po kolędzie, a chór kościelny św. Cecylii dwa przestawienia: Oj, te podatki i Urzędniczki. Natomiast „Sokół” prezentował Cygana Novingo, którego reżyserował Jan Kułakowski. Próba wystawienia „Warszawianki” przez Towarzystwo Ogródków Działkowych, na którą przybył starosta Jerzykowski, nie cieszyła się zbyt dużą popularnością. Przestawienie okazało się trudne do odbioru przez publiczność i nie wywarło na widzach specjalnego wrażenia. Ponadto kulturę kształtowało kino „Słońce”, gdzie grano filmy, które swym repertuarem nie różniły się od filmów granych w Poznaniu. Recenzent „Głosu Swarzędza” pisząc o filmie z Kiepurą stwierdził: „Film Śpiewam dla Ciebie trzeba koniecznie zobaczyć. Jest to film specjalnie dla Kiepury robiony, bo prawie od początku do końca wypełniony jego czarującym śpiewem. Towarzyszy mu również miły głosik jego partnerki i doborowy chór”.
W 1939r. kino swarzędzkie grało m.in.: Znachora, Ada to nie wypada, Pieśniarz Warszawy, Będzie lepiej, Wrzos, Kościuszko pod Racławicami, Brzdąc. Swój aparat filmowy miało także TCL, które wyświetlało filmy oświatowe np. Nie damy ziemi, Białe szaleństwo.
Uzupełnieniem życia oświatowo-kulturalnego były też liczne odczyty, które organizowały poszczególne stowarzyszenia. Katolickie Stowarzyszenia zaprosiły pracowników naukowych Uniwersytetu Poznańskiego T. Perkintego i Z. Mroczkiewicza, który przedstawili słuchaczom swe wrażenia z podróży do Szwecji, Meksyku i Brazylii. Z odczytem przyjechał też lekarz powiatowy Wierusz, który wygłosił wykład na temat szczepień ochronnych, przybyli również działacze gospodarczy z Poznania. Nie zawsze widzowie przygotowani byli do odbioru prezentowanej wiedzy. Zorganizowany przez harcerzy wieczór poświęcony morzu w Hotelu Polskim cieszył się dużym zainteresowaniem. Niestety publiczność zachowywała się nagannie- pisał „Głos Swarzędza”- zapominała, „że znajduje się na Sali, a nie w lesie, względnie ogrodzie zoologicznym”.
Źródło: „Dzieje Swarzędza. Monografia” Stanisław Nawrocki
W wyzwolonym spod okupacji faszystowskiej Swarzędzu pierwszą placówką kulturalną odradzającą się z zawieruchy wojennej była Biblioteka Miejska. Do jej odbudowy przystąpił Florian Majerowicz, który zabezpieczył i zdeponował przy ul. Wielkiej Rybackiej księgozbiór składający się ze 150 tomów, gdzie niebawem otwarto czytelnię w ramach reaktywowanego Towarzystwa Czytelni Ludowych. Czytelnia ta pod patronatem Towarzystwa działała do 1949r. Księgozbiór jej ciągle powiększany, przeniesiony został już w 1947r. do Ratusza, gdzie później utworzono Bibliotekę Miejską. Wraz z reaktywowaniem szkół swarzędzkich rozpoczęto tworzyć również także biblioteki szkolne dla zabezpieczenia potrzeb uczącej się młodzieży. W 1962r. Bibliotekę Miejską przeniesiona do Świetlicy Międzyzakładowej Swarzędzkich Fabryk Mebli przy ul. Poznańskiej 4. Wróciła ona z powrotem do Ratusza dopiero w 1970r.
Źródło: „Swarzędz 1638-1988” Władysław Białek
Aktualnie w Swarzędzu istnieje Biblioteka Publiczna, której główna siedziba mieści się na osiedlu Czwartaków 1. Informacje o bibliotece, jak również o jej filiach można znaleźć na stronie www.biblioteka.swarzedz.pl