Gmina zajmuje powierzchnię 102,09 km2 (miasto 8,58 km², a tereny wiejskie 93,51 km²)

 Swarzędz (niem. Schwersenz) – miasto w woj. wielkopolskim, w powiecie poznańskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Swarzędz. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj. poznańskiego.

Swarzędz położony jest ok. 10 km od centrum Poznania i wchodzi w skład aglomeracji poznańskiej. Położony jest nad Jeziorem Swarzędzkim.

Na terenie Swarzędza znajduje się największy w Europie skansen pszczelarski.

Dawniej jeden z najważniejszych ośrodków włókienniczych Wielkopolski, obecnie miejsce prosperowania bardzo wielu warsztatów stolarskich, tapicerskich i meblowych. Siedziba spółki giełdowej Swarzędz Meble S.A. w likwidacji (dawniejszych Swarzędzkich Fabryk Mebli).

Przez Swarzędz przebiega droga 92, wcześniej oznaczona jako droga krajowa nr 2, ajeszcze wcześniej jako E8. Przewoźnikiem miejskim na terenie Swarzędza jest Wiraż-Bus obsługujący 15 autobusowych linii dziennych i jedną autobusową linię nocną. Do południowego Swarzędza dociera także linia 55 obsługiwana przez MPK Poznań.

Od 1991 miastem partnerskim Swarzędza jest niemiecki Ronnenberg. Jest nim także niemiecki Ronneburg.

Z okazji 350-lecia nadania praw miejskich, przypadającego w 1988 r., społeczeństwo ufundowało dla miasta sztandar. Swarzędz został również odznaczony przez Radę Państwa Orderem Odrodzenia Polski.

Źródło: Wikipedia oraz Zeszyty Swarzędzkie 2010

Pierwsza historyczna wzmianka o Swarzędzu pojawiła się w dokumentach źródłowych w 1366r. Była to wówczas wieś należąca do rodziny Górków herbu Łodzia. Po śmierci ostatniego z rodu Górków, dostał się Swarzędz drogą spadku we władanie rodziny Czarnkowskich herbu Nałęcz. Właścicielem wsi  w 1592r. był Piotr Czarnkowski, następnie Andrzej Czarnkowski. Wieś liczyła 2,5 łana, 3 zagrodników, pasterza i 30 owiec.

W 1621 r. Zygmunt Grudziński zawarł umowę z Kahałem w Poznaniu, która pozwalała Żydom na osiedlenie się w Swarzędzu, budowę mieszkań i budynków sakralnych. Pierwszymi osadnikami Swarzędza byli Żydzi.

W 1638 roku Swarzędz otrzymuje prawa miejskie.

Postęp techniczny rzutujący na rozwój sił wytwórczych w miastach oraz rozszerzenie się stosunków czynszowych w rolnictwie przyczyniały się do wzrostu liczby ludności miejskiej. W 1704r. mieszkało w mieście 2767 osób, w tym 1501 osób wyznania mojżeszowego.

Natomiast w 1794 r. Swarzędz liczył tylko 2508 mieszkańców i był 9 miastem pod względem wielkości w Wielkopolsce.

W Swarzędzu pod koniec XVIII wieku najliczniejszą grupę stanowili tkacze (13,2%), krawcy (11,6%), sukiennicy (9,4%) oraz płóciennicy (4,8%). Wskazuje na to, iż głównym źródłem utrzymania znacznej części (39%) ludności Swarzędza było w tym okresie rzemiosło związane z włókiennictwem.

W VXII i XVIII wieku ludność Swarzędza trudniła się przeważnie rzemiosłem i handlem.

Nowe warunki w jakich znalazł się Swarzędz w połowie XIXw. Powodowały restrukturyzację rzemiosła. Powstało duże zapotrzebowanie na wyroby stolarzy, krawców, szewców, rzeźników, garbarzy, tabaczników. Bliskość Poznania jako ważnego ośrodka handlowego powodowało prowadzenie przez wielu kupców produkcji nakładniczej, zwłaszcza w krawiectwie.

Na przełomie XVIII i XIXw. Swarzędz był miasteczkiem drewnianym, liczącym w latach 1793-1811 od 353 do 360 domów. W Swarzędzu funkcjonowały obiekty użyteczności publicznej jak szkoły, apteka, szpital oraz budynki sakralne. Wyglądem i okazałością wyróżniał się ratusz, kościoły i synagoga. Miasto dysponowało obiektami handlowymi i przemysłowymi jak: gospody, piwiarnie, młyn tartaki, gorzelnie, browar, zakłady włókiennicze, fabryka tytoniu, garbarnia i wytwórnia gwoździ.

W Swarzędzu funkcjonowały obiekty użyteczności publicznej jak szkoły, apteka, szpital oraz budynki sakralne. Wyglądem i okazałością wyróżniał się ratusz, kościoły i synagoga.

W sklepach, kramach i na targowiskach Swarzędza sprzedawano głównie takie towary jak: sól, tekstylia, wełnę, skóry, futra, kożuchy, obuwie, konfekcję ubraniową, pasmanterię, wyroby z żelaza i inne drobniejsze artykuły oraz przedmioty gospodarstwa domowego. Na targach i jarmarkach handlowano bydłem, trzodą, końmi, nierogacizną, drobiem, trunkami, wszelkimi towarami żywnościowymi oraz narzędziami rzemieślniczymi i sprzętem zwłaszcza wyrobów stolarskich. Kupcy ze Swarzędza prowadzili również handel z Królestwem Polskim i Rosją.

W Swarzędzu czynne były dwa szpitale: katolicki i ewangelicki. Od 1793r. funkcjonowała apteka.

W końcu XVIII wieku Swarzędz należał do średnio zaludnionych miast w Wielkopolsce.

W 1886r. Swarzędz posiadał 320 domów mieszkalnych i 791 budynki o charakterze gospodarczym mieszczące warsztaty rzemieślnicze, zakłady, magazyny itp.

W 1898r. oddano do użytku dworzec kolejowy. 

W połowie XIXw. Funkcjonowało także w Swarzędzu kilka zakładów będących na pograniczu rzemiosła oraz wytwórczości przemysłowej i fabrycznej. Do nich można zaliczyć zakłady garbarskie, tabaki, sukna, gwoździ i przetwórstwa rolno-spożywczego. Podjęto wówczas uprawę drzew morwowych oraz hodowlę jedwabników i pszczół. W nowych warunkach ekonomicznych następował dalszy rozwój rzemiosła i przemysłu swarzędzkiego.

Działalność władz pruskich wywierała istotny wpływ na stan gospodarki Swarzędzu. Dużą rolę odegrały tu procesy rozwojowe stanu komunikacji w Wielkopolsce i połączenia jakie Swarzędz uzyskał z innymi ośrodkami miejskimi. Pod koniec XVIII wieku zbudowano przez Swarzędz drogę brukowaną. Znacznie ona polepszyła warunki komunikacyjne z Poznaniem.

W 1919r. miasto liczyło 3350 mieszkańców w tym ok. 1700 Polaków. Drugą połowę stanowili Niemcy (34%) oraz Żydzi (16%).

Według danych GUS ze 30 czerwca 2009, miasto liczyło 30 316 mieszkańców (ósme co do wielkości w woj. wielkopolskim) i ma jedną z największych gęstości zaludnienia spośród polskich miast (3 522,4 osób/1 km² - 4.lokata w kraju, za Świętochłowicami oraz podwarszawskimi: Piastowem i Legionowem). 

Źródło: „Swarzędz 1638-1988” Władysław Białek oraz Wikipedia

GMINA MIEJSKO-WIEJSKA SWARZĘDZ --> "STATYSTYCZNE VADEMECUM SAMORZĄDOWCA 2012" OPRACOWANIE URZĘDU STATYSTYCZNEGO W POZNANIU

GMINA W LICZBACH --> URZĄD STATYSTYCZNY W POZNANIU 2010

PLAN ROZWOJU GMINY NA LATA 2016-2020 --> UMiG SWARZĘDZ