Historia Oddziału

Początki działalności turystycznej PTTK w Swarzędzu (1963-1966)

 

Zorganizowana działalność statutowo-organizacyjna PTTK w Swarzędzu bierze swój początek od Koła nr 213, założonego w dniu 1 stycznia 1963 r. w Swarzędzkiej Fabryce Krzeseł przy ulicy Wrzesińskiej. Założycielami Koła byli m.in. Zygmunt Pacyński, Alojzy Kostencki i Roman Kwapiszewski. Koło to istniało samodzielnie aż do chwili reorganizacji przemysłu meblarskiego (centralizacja), co spowodowało przemieszczenie jego działaczy do dyrekcji Swarzędzkich Fabryk Mebli przy ulicy Poznańskiej.

Tu kontynuowali swoją turystyczną działalność w Kole Zakładowym nr 98, powstałym w dniu 24 kwietnia 1966 r.

 Koło Zakładowe PTTK nr 98 w Swarzędzu w latach 1966-1983

Zamiarem i myślą przewodnią założycieli i organizatorów zorganizowanego ruchu turystycznego było przede wszystkim umożliwienie członkom i mieszkańcom aktywnego wypoczynku, a poprzez wycieczki autokarowe poznanie poszczególnych regionów kraju z jego historycznymi zabytkami, w tym szczególnie znajdujących się na terenie Wielkopolski. W owych latach wycieczki krajoznawcze - jednodniowe i wielodniowe - miały charakter integrujący społeczeństwo, a ponadto dostarczały każdemu sporo wiedzy historycznej, przeżyć i doznań estetycznych. Od początku działania kardynalną zasadą działaczy PTTK, było dążenie do przybliżenia społeczeństwu idei Towarzystwa, w tym stałe inspirowanie do poznania i umiłowania otaczającego krajobrazu jako małej ojczyzny, ochrony pomników przyrody, podkreślenia wydarzeń i rocznic historycznych na przestrzeni wieków oraz stałe pobudzanie do uprawiania turystyki kwalifikowanej.

W połowie lat 70-tych Koło liczyło 270 członków, a jego sekcje turystyczne z powodzeniem działały w zakładach w Poznaniu, Mosinie, Kościanie i w Szkole Podstawowej nr 1

w Swarzędzu. Taka struktura organizacyjna stała się w pewnym stopniu hamulcem dla dalszego rozwoju i wzrastających zadań programowych, bowiem wsparcie działalności turystyczno-krajoznawczej środkami zakładowego funduszu socjalnego, wymagało nowych unormowań statutowych i znacznej samodzielności. Wystąpiły również trudności natury formalno-organizacyjnej w bezpośrednich kontaktach z jednostkami administracji państwowej i Zarządu Głównego PTTK.

W latach 1963-1974, prezesami Koła byli: Mariusz Kołodziejczak, Stanisław Czosnowski

i Marian Kaliszan, a od 1975 r. Marian Jaskuła.

 

Oddział Zakładowy PTTK "Meblarz" przy Swarzędzkich Fabrykach Mebli w latach 1983-1990

Wspomniana sytuacja spowodowała, że w dniu 23 stycznia 1983 r. z udziałem 84 delegatów, odbył się w Swarzędzu Zjazd Założycielski, na którym powołano jako jednostkę prawną Oddział Zakładowy PTTK “Meblarz” przy Swarzędzkich Fabrykach Mebli w Swarzędzu, który

po sprywatyzowaniu Przedsiębiorstwa w 1990 r. przekształcono w Oddział terenowo-miejski, który w takiej formie funkcjonuje do dnia dzisiejszego. Powstanie Oddziału usprawniło łączność organizacyjną pomiędzy kołami i klubami działającymi we wszystkich zakładach produkcyjnych Swarzędzkich Fabryk Mebli i na terenie miasta. Pozwoliło również pracować i działać na własny rachunek, nadając tym samym organizacji PTTK w Swarzędzu nowy wymiar prawno-organizacyjny.

Zjazd dokonał wyboru 15-osobowego Zarządu, który powierzył funkcję prezesa Marianowi Jaskule, wiceprezesami zostali: Tadeusz Januchowski i Zbigniew Odrobny, sekretarzem Stanisław Dworczak, a skarbnikiem Stanisław Mądry. Przewodniczącym Oddziałowej Komisji Rewizyjnej został Roman Radecki.

W przyjętym programie, Zjazd Założycielski zachował ciągłość organizacyjną w działalności na rzecz społeczeństwa, a zwłaszcza młodzieży szkolnej, a także przyjął dotychczas wypracowane i sprawdzone przez kadrę funkcyjno-programową formy i metody działania. Program ten, bogaty w treści wychowawcze i historyczno-patriotyczne, realizowany był poprzez wszechstronnie przygotowane wycieczki krajoznawcze m.in. do: Gniezna, Giecza, Kołaczkowa, Winnej Góry, Miłosławia, Lądu, Śmiełowa, Gołuchowa, Ignacewa, Lednicy, Lichenia, Wolsztyna, Wrześni, na Panoramę Racławicką i do innych miejscowości związanych z wydarzeniami o szczególnym znaczeniu dla społeczeństwa polskiego w walce o niepodległość, zwłaszcza na terenie Wielkopolski.

W latach 1986-1990 stan ilościowy członków Oddziału przekraczał 1.100 osób, zorganizowanych w 15 jednostkach. Próby czasu nie przetrwały i uległy likwidacji wszystkie koła zakładowe

w Swarzędzkich Fabrykach Mebli S.A. i Fabryce Armatur Swarzędz, SKKT przy Szkole Podstawowej nr 2 im. Królowej Jadwigi w Swarzędzu, Szkole Podstawowej nr 3 Swarzędzu

i Szkole Podstawowej w Paczkowie.

 

Oddział PTTK "Meblarz" w Swarzędzu dzisiaj

W chwili obecnej Oddział PTTK "Meblarz" jest jednostką zrzeszającą 170 członków w 7 klubach i kołach środowiskowych. Aktualnie w strukturze Oddziału prowadzą działalność statutowo-organizacyjną następujące ogniwa:

- Klub Turystyki Górskiej “Smrek” w Swarzędzu,

- Klub Turystyki Motorowej “Korbowód” w Swarzędzu,

- Harcerski Klub Turystyczny “Azymut” w Swarzędzu,

- Szkolne Koło Krajoznawczo-Turystyczne przy Szkole Podstawowej nr 1 im. Stanisława Staszica w Swarzędzu,

- Szkolne Koło Krajoznawczo-Turystyczne przy Gimnazjum nr 2 im. Królowej Jadwigi

w Swarzędzu,

- Koło Osiedlowe w Swarzędzu,

- Koło Środowiskowe “Sęki” w Swarzędzu.

 

Imprezy turystyczne i krajoznawcze

Zachodzące zmiany w sferze organizacyjnej i ilości członków nie miały zasadniczo przełożenia na ograniczenie działalności statutowo-programowej. Łącznie działacze turystyczni - zarządy kół i klubów, organizatorzy turystyki, przodownicy turystyki kwalifikowanej i instruktorzy krajoznawstwa, zorganizowali (bez danych dotyczących 2003r.) 2.301 imprez z udziałem 143.995 osób z czego przypada na:

wycieczki krajoznawcze - w liczbie 716, z udział 23.296 osób,

turystyka kwalifikowana  - w liczbie 1.251, z udziałem 63.500 osób,

w tym:

- turystyka piesza - 793 imprezy, z udziałem 52.211 osób,

- turystyka górska - 151 imprez, z udziałem 2.027 osób,

- turystyka motorowa - 109 imprez, z udziałem 4.039 osób,

- turystyka kolarska - 119 imprez, z udziałem 2.324 osób,

- imprezy na orientacje - 10 imprez, z udziałem 519 osób,

- pozostałe imprezy kwalifikowane - 69 imprez, z udziałem 2.380 osób;

odczyty i prelekcje - w liczbie 96, z udziałem 2.048 osób

wystawy - w liczbie 238, z udziałem 55.111 osób.

Razem: 2.301 imprez, z udziałem 143.955 osób.

Rozwój turystyki kwalifikowanej: pieszej, górskiej, motorowej i kolarskiej bierze swój początek od 1973 r., kiedy do Koła przychodzi grupa doświadczonych działaczy z uprawnieniami turystycznymi, które obecnie posiada 19 członków. Własne imprezy turystyki kwalifikowanej są systematycznie organizowane od 1974 r., a pierwszą był Zlot Turystów SFM do Zaniemyśla, przez 17 lat stanowił centralną imprezę wielodyscyplinową Oddziału.

W roku 2002 zorganizowano już po raz 25:

- Zimowy Rajd Meblarzy z metą w Gruszczynie,

- Wojewódzki Rajd Pieszy “Szukamy wiosny w lesie” do Puszczy Zielonki,

- Wielkopolski Rajd Samochodowy o “Złoty Korbowód”.

W rocznym kalendarzu imprez znajduje się przeciętnie 60 rajdów, zlotów, wycieczek o różnym charakterze, organizowanych przez Oddział i jego ogniwa statutowe. Najbardziej prężny w tym działaniu jest aktyw Harcerskiego Klubu Turystycznego “Azymut”, którego prezesem jest hm. Rafał M. Socha, organizujący m.in. imprezy na orientację i obozy wędrowne. Wachlarz imprez i wycieczek autokarowych, obejmuje również nowe inicjatywy, takie jak wyjazdy

na imprezy organizowane przez Muzeum Narodowe Rolnictwa i Przemysłu Spożywczego w Szreniawie oraz na ścieżki przyrodnicze Nadleśnictwa Pniewy, Obrzycko, Czerniejewo i inne.

Do imprez o dużych walorach wychowawczych zalicza się:

- Zimowy Rajd Meblarzy, organizowany w rocznicę wyzwolenia Swarzędza spod okupacji hitlerowskiej z konkursem na budowę karmników i budek lęgowych dla ptaków,

- Starościański Rajd “Marzanna” z konkursem na kukły Marzanny i piosenkę turystyczną przy ognisku,

- Wielkopolski Rajd Przyjaciół Dębów Rogalińskich połączony z Amatorskim Plenerem Malarskim i wystawą okolicznościową, organizowany przy współpracy z panią Lucyną Smok - prezesem Towarzystwa Przyjaciół Dębów Rogalińskich w Rogalinie,

- Wojewódzki Rajd Niepodległości, rozpoczynający się corocznie od złożenia kwiatów pod pomnikiem ofiar walk o niepodległość Polski na Rynku w Swarzędzu.

Prężność organizacyjna działaczy została dostrzeżona przez jednostki nadrzędne, które zleciły organizowanie imprez o zasięgu regionalnym i ogólnopolskim, a mianowicie:

- w dniu 28 sierpnia 1977 r. - Zlotu Turystów Wielkopolski na Cytadeli w Poznaniu na zlecenie Wydziału Kultury Fizycznej i Turystyki Urzędu Wojewódzkiego w Poznaniu,

- w dniu 17 grudnia 1983 r. - wystawy metodycznej przedstawiającej kierunki działania PTTK

w zakładzie pracy na zlecenie Instytutu Ekonomiki i Organizacji Turystyki Akademii Ekonomicznej w Poznaniu,

- w dniach 2-3 czerwca 1984 r. - Wielkopolskiego Zlotu Przodowników Turystyki Pieszej

w Zaniemyślu, zleconego przez Zarząd Wojewódzki PTTK w Poznaniu,

- w dniach 8-22 sierpnia 1985 r. - XIV Ogólnopolskiego Wysokokwalifikowanego Rajdu Pieszego “Wielkopolska 84” z metą w Bucharzewie na terenie Puszczy Noteckiej, zleconego przez Komisję Turystyki Pieszej Zarządu Głównego PTTK,

- w dniach 21-22 września 1985 r. - XIV Zjazdu Przodowników Turystyki Motorowej

w Zaniemyślu, zleconego przez Zarząd Wojewódzki PTTK w Poznaniu,

- w dniach 21-23 czerwca 1996 r. - Ogólnopolskiego Zlotu Honorowych Członków PTTK

w Poznaniu, w ramach którego została przygotowana wystawa obrazująca dorobek organizacyjno-programowy PTTK w Swarzędzu, w aranżacji Zbigniewa Odrobnego (zwiedzającymi byli m.in. Włodzimierz Łęcki - wojewoda poznański, Adam Czyżewski - prezes ZG PTTK oraz ks. prałat Jerzy Pawlik - przedstawiciel Prymasa ds. turystyki); imprezę zorganizowano na zlecenie Zarządu Głównego PTTK i Wydziału Kultury Fizycznej i Turystyki Urzędu Wojewódzkiego w Poznaniu,

- w dniach 4-6 kwietnia 1997 r. - wycieczki szkoleniowej do Różanki dla działaczy Wielkopolskiej Korporacji Oddziałów PTTK na zlecenie Wydziału Kultury Fizycznej i Turystyki Urzędu Wojewódzkiego w Poznaniu.

Przedstawione kierunki działalności mogły być z powodzeniem realizowane, dzięki otrzymywanej do 1992 r. znacznej pomocy rzeczowej i finansowej z zakładowego funduszu socjalnego Swarzędzkich Fabryk Mebli. W tych działaniach skutecznie wspierała nas związkowa Rada Kultury Fizycznej i Turystyki Przedsiębiorstwa, której przewodniczącym był Zbigniew Cygan

- członek PTTK od 1959 r. Obecnie działalność programowa Oddziału wspierana jest przede wszystkim przez władze samorządowe i sponsorów indywidualnych.

Historię imprez turystycznych upamiętniają również znaczki rajdowe, medale okolicznościowe i pieczątki.

Działacze turystyczni

Wszechstronną działalność Oddziału można było prowadzić dzięki licznej grupie oddanych Towarzystwu działaczy społecznych i szeregowych członków. Na przestrzeni lat 1974-1992 znaczący wkład w rozwój i ukształtowanie turystyki wnieśli następujący działacze, a przede wszystkim prezesi kół i klubów:

Aleksander Anioła ("Dębczaki" Z-4 w Poznaniu),

Stanisław Mądry i Bronisław Firlik ("Sęki" Z-1 w Swarzędzu),

Włodzimierz Lehmann ("Limba" Z-2 w Swarzędzu),

Leszek Pawlak i Aleksandra Michalak ("Kurze Stopki" Z-5 w Mosinie),

Regina Żurek i Kazimierz Baranowski ("Modrzew" Z-6 w Kościanie),

Marian Tyniec i Bogumiła Chuda ("Drzazga" Z-7 w Rawiczu),

Maria Skorupińska ("Trampy" Z-8 w Gostyniu),

Ryszard Odrobny ("Zaworek" przy Fabryce Armatur w Swarzędzu),

Krystyna Adamczak (SKKT przy SP nr 1 i 3 w Swarzędzu),

Tadeusz Januchowski (KTM "Korbowód" w Swarzędzu),

Antoni Grajek i Stanisław Cisak (KTM "Smrek" w Swarzędzu) oraz Stanisław Dworczak, Zygmunt Jóźwiak i wielu innych którzy z różnych przyczyn utracili więź organizacyjną z Oddziałem.

Dzisiaj ich dzieło i praca jest kontynuowana m.in. przez: Piotra Osiewicza, Zenona Klorka, Renatę Pawlicką, Jadwigę Nowak, Czesława Czyżewskiego, Romana Radeckiego, Jana Mrulę, Elwirę Sochę, Rafała M. Sochę, Pawła Przepiórę, Joannę Koralewską, Olgę Kaźmierczak, Ryszarda Dobrzyńskiego, Romana Brusta, Jana Łamka, Jana Jaświłowicza, Juliana Lewandowskiego i wielu innych, których można spotkać przy organizacji naszych imprez terenowych.

Z głębokim żalem i wzruszeniem należy wspomnieć tych wielce oddanych i zasłużonych działaczy PTTK w Swarzędzu, którzy wyruszyli na swoją ostatnią wędrówkę, m.in.:

- Romana Kwapiszewskiego - współzałożyciel Koła i Oddziału,

- Zbigniewa Odrobnego - wiceprezesa Koła i Oddziału,

- Lucjana Łukaszyka - komandora rajdów samochodowych,

- Stanisława Cisaka - sekretarza Oddziału,

- Henryka Dobrogojskiego - członka zarządu,

- Eugeniusza Wilka - członka zarządu,

- Stefana Mikołajczaka - członka zarządu,

- Zbigniewa Wiśniewskiego - członka zarządu Koła “Kurze Stopki”,

- Jarosława Talarczyka - członka zarządu Koła “Limba”

i wielu innych których nazwiska są w naszej organizacyjnej ewidencji.

Wyróżnienia

Całokształt działalności Oddziału na rzecz środowiska został dostrzeżony przez władze statutowe i administrację państwową. Należy odnotować następujące fakty uhonorowania Oddziału:

- 1979 r. - Honorowym Dyskiem Wydziału Kultury Fizycznej i Turystyki Urzędu Wojewódzkiego w Poznaniu,

- 1984 r. - Medalem Kazimierza Kantaka za działalność na rzecz rozwoju turystyki górskiej,

- 1984 r. - Wpisem do Księgi Zasłużonych SFM za działalność na rzecz integracji załogi,

- 1984 r. - Pucharem Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego za I miejsce w Ogólnopolskim Rajdzie Leśników i Drzewiarzy "Bieszczady 84”,

- 1985 r. - Pucharem Naczelnika Miasta i Gminy Swarzędz,

- 1985 r. - Pucharem Prezydenta miasta Poznania,

- 1986 r. - Medalem “Za Zasługi” w rozwoju związkowej kultury fizycznej i turystyki

w Wielkopolsce,

- 1990 r. - Medalem XXXV lat Komisji Turystyki Motorowej ZG PTTK za wieloletnią działalność dla dobra turystyki motorowej,

- 1997 r. - Medalem pamiątkowym Dyrekcji i Rady Pedagogicznej Szkoły Podstawowej nr 1

w Swarzędzu za wieloletnią współpracę i pomoc w organizowaniu imprez dla młodzieży,

- 1998 r. - Złotą Honorową Odznaką PTTK,

- 1998 r. - Medalem Franciszka Jaśkowiaka przez Wielkopolską Korporację Oddziałów PTTK

za działalność krajoznawczą w Wielkopolsce, oraz licznymi dyplomami uznania przez różne instytucje i organizacje.

Ponadto zdobywaliśmy pierwsze miejsca w:

- 1978 r. - w Ogólnopolskim przeglądzie Kół Zakładowych PTTK,

- 1979 r. - w Ogólnopolskim przeglądzie Kół Zakładowych PTTK,

- 1981 r. - w Ogólnopolskim przeglądzie Kół PTTK, z nagrodą Ministra ds. Młodzieży w wysokości 100 tys. zł na zakup sprzętu turystycznego do wypożyczalni.

Również liczna grupa działaczy otrzymała odznaczenia państwowe, resortowe i organizacyjne za wniesiony wkład pracy społecznej w dzieło naszych osiągnięć i dokonań w minionym okresie.

Oddział był reprezentowany na IV i V Kongresie Krajoznawstwa Polskiego. Prezes Oddziału Marian Jaskuła w latach 1985-1997 - w XI, XII i XIII kadencji - był członkiem Zarządu Głównego PTTK, a od 1992 r. jest wiceprezesem Wielkopolskiej Korporacji Oddziałów PTTK. Obecnie Ryszard Dobrzyński - prezes KTM “Korbowód” jest członkiem Komisji Turystyki Motorowej ZG PTTK.

Działalność Oddziału była tematem licznych artykułów w prasie regionalnej i organizacyjnej

m.in. w gazecie “Segmenty”, "Ilustrowanym Kurierze Polski", "Głosie Wielkopolskim", "Gazecie Poznańskiej", w kwartalnikach “Wielkopolska” i “Znad Warty”, w "Tygodniku Swarzędzkim"

i "Prosto z ratusza". Działalność Oddziału została również omówiona na str. 346-347 "Monografii Swarzędza", wydanej w 1988 r. z okazji 350-tej rocznicy lokacji miasta. W latach 1986-1988 Oddział zasilał licznymi imprezami turystycznymi program Społecznego Komitetu Obchodów 350-lecia Swarzędza.

Nie zabrakło również kadry Oddziału w zbiórce pieniędzy na cele ogólnospołeczne, jak odbudowa pomnika Bolesława Chrobrego w Gnieźnie w 1983 r. oraz odbudowa Kopca Wolności na Malcie w Poznaniu w 1984 r.

 

Honorowy Prezes Oddziału PTTK "Meblarz"

 Marian Jaskuła

 

 

Źródło: www.meblarz.pttk.pl