Przyczyny:

W Swarzędzu bezpośrednią przyczyną buntu była odmowa wydana przez władze pruskie, odnosząca się do wniosku dorosłych, którzy postulowali o wydanie zezwolenia na nauczanie pisania i czytania w języku polskim.

Przebieg strajku:

23 października 1906 roku w elementarnej szkole katolickiej przy ul. Zamkowej wybuchł strajk. Uczniowie odmówili nauki w zajęciach prowadzonych w języku niemieckim. Dziennie strajkowało od 50 do 120 dzieci, po kilku lub kilkunastu z każdej klasy. Kilkuletni bohaterowie strajku gromadzili się na cmentarzu przy kościele pw. św. Marcina razem z Janem Zaporowskim, który był jednym z organizatorów strajku. Jako że pełnił funkcję organisty  w kościele św. Marcina, pod pozorem nauczania pieśni religijnych oraz odmawianych modlitw, uczył dzieci języka polskiego. Podobnie jak w całej Wielkopolsce,  tak i w Swarzędzu władze pruskie zareagowały represjami wobec strajkujących. Uczniów po zakończeniu planowanych lekcji pozostawiano na tzw. lekcjach  aresztu, których zorganizowano w sumie 375 godzin, zamiast pozdrowienia katolickiego wprowadzono świeckie a lekcje religii zastąpiono dodatkowymi godzinami niemieckiego, matematyki i historii. Nie udzielano promocji do następnych klas oraz nie zwalniano ze szkoły osób, które ukończyły 14 rok życia.  Wobec rodziców stosowano natomiast dotkliwe kary sądowe.

Upamiętnienia:

11 listopada 2007 roku przy kościele pw. św. Marcina Biskupa odsłonięto granitową tablicę upamiętniają patriotyczną postawę swarzędzkich dzieci sprzed 110  lat. Jego wykonawcą jest Waldemar Dębosz z Paczkowa. Warto dodać, że pamięć o bohaterskim strajku uczniów została przywrócona dzięki staraniom śp. Floriana Fiedlera wraz z członkami Towarzystwa Miłośników Ziemi Swarzędzkiej.

Bibliografia:

1.         Kurier Poznański, 26.10.1906 r., nr 32-22/26.

2.   Tygodnik Swarzędzki R. 2007.

3.   „Dzieje Swarzędza 1638-1988”, pod red. Stanisława Nawrockiego, Poznań 1998.

4.   Ludwik Gomolec, „Strajki szkolne w Poznańskiem w latach 1901-1907”, Poznań 1956.

5.   Mieczysław Jabczyński, „Walka dziatwy szkolnej z pruską szkołą”, Poznań 1930.