Henryk Szuman (ur. 3 lutego 1822 we Władysławowie, powiat Czarnków, obecnie Huta, zm. 17 grudnia 1910 w Swarzędzu), polski działacz społeczny i polityczny, prawnik.

Tablica pamiątkowa rodziny Szuman na cmentarzu św. Marcina w Swarzędzu.

Był synem adwokata pilskiego Maurycego i Henryki z Hoyerów, bratem Kazimierza. Kształcił się w gimnazjum Marii Magdaleny w Poznaniu (ukończył w 1841), następnie studiował prawo na uniwersytecie we Wrocławiu, Bonn i Berlinie. W czasach studenckich zaangażował się w działalność narodową. We Wrocławiu należał do Towarzystwa Literacko-Słowiańskiego, był jego sekretarzem i współautorem statutu ("ustawy", 1842). Koło studentów polskich organizował także w Berlinie, pełnił funkcję łącznika z poznańską organizacją spiskową, tzw. Komitetem Libelta.

W 1846 uzyskał stopień doktora praw. Pracował w sądownictwie w Magdeburgu i Berlinie; w 1847 był pomocnikiem adwokata Crelingera, broniącego polskich spiskowców z 1846 w procesie berlińskim. W 1848 zorganizował polską Legię Akademicką (ok. 150 osób) i przyprowadził ją do Poznania; pełnił funkcję delegata poznańskiego Komitetu Narodowego w Berlinie, potem sekretarza tymczasowej Dyrekcji Ligi Polskiej. Powrócił w Poznańskie po uspokojeniu wydarzeń politycznych.

Prowadził folwark w rodzinnym Władysławowie, w latach 1854-1856 był sędzią pomocniczym w Śremie. W 1863 redagował przez krótki czas "Dziennik Poznański". Uczestniczył w pracach tzw. Komitetu Działyńskiego, wspierającego powstanie styczniowe (jako komisarz na powiat czarnkowski). W maju 1863 został aresztowany i uwięziony w berlińskim Moabicie, odzyskał wolność na mocy specjalnej uchwały parlamentu pruskiego po wyborze na posła. Objął mandat parlamentarny w Berlinie w 1864 i pełnił go do końca życia. W latach 1870-1909 przewodniczył Kołu Polskiemu w Berlinie. Bronił polskich praw narodowych i językowych, jednocześnie będąc zwolennikiem porozumienia z rządem za cenę drobnych ustępstw w polityce germanizacyjnej.

Działał w polskich organizacjach kulturalnych i gospodarczych. Był jednym z 42 członków- założycieli Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk (1857), współtworzył Towarzystwo Rolnicze poznańsko-szamotulskie oraz Bank Włościański (1872). W latach 1872-1885 był prezesem Centralnego Towarzystwa Gospodarczego.

Przed 1847 publikował drobne utwory literackie i przekłady (głównie w pismach "Przyjaciel Ludu" i "Tygodnik Literacki"), później uprawiał przede wszystkim publicystykę polityczną i historyczną. Niektóre prace:

Rys życia i działalności Karola Libelta (1876)

Rys historyczny początków i zawiązku parlamentaryzmu polskiego w Prusiech (1894)

Wspomnienia berlińskie i poznańskie z roku 1848 (1898) (kopia cyfrowa )

W 1859 poślubił Kamilę z Kościelskich; z małżeństwa tego urodziło się czterech synów (Stanisław, Jan Nepomucen, Antoni, Marian) oraz córka (Henryka).

Źródło: Wikipedia