Cechy rzemieślnicze w Swarzędzu podobnie jak w innych miastach wielkopolskich stanowiły przymusowy związek rzemieślników zajmujących się jednym rzemiosłem. Posiadały one własny statut, organizację i zwyczaje oraz ceremoniał. W nadanych przywilejach cechy swarzędzkie otrzymywały wyłącznie prawo produkcji w mieście określanych statutem wyrobów.

Pod koniec XVIII wieku 82,6% rzemieślników zrzeszonych było w cechach. Wśród ludności czynnej zawodowo poza cechami przeważali Żydzi. Poza cechami byli również różni ludzie świadczący usługi dla mieszkańców miasta i okolicznej ludności jak: lekarz, aptekarz, akuszerki, fryzjerzy, tragarze, woźnice, muzykanci, rzeźnicy domowi, kotlarze.

Wśród rozlicznego rzemiosła najliczniejsze było sukiennictwo, które w 1788r. stawiało Swarzędz na 15 miejscu w Wielkopolsce.

W latach czterdziestych XVII wieku Z. Grudziński sprowadza do miasta kolejne grupy rzemieślników, wśród których znaleźli się sukiennicy, tkacze, kołodzieje i piwowarzy. Sprowadzonym rzemieślnikom nadaje rozległe przywileje i zapewnia prawo zrzeszenia się w cechach, stwierdzając, że… „Chcemy i pragniemy, żeby wszystkie rzemiosła razem i każde szczególnie według swoich chrześcijańskich potrzeb, przywilejów i wolności (się rozwijały) i że każe rzemiosło według zwyczaju (rzemiosła) do uczciwego cechu należeć może jako to jest w zwyczaju, aby je w tem utrzymać, obronić i używać”.

Obok sukienników w początkowym okresie rozwoju gospodarczego miasta prężną grupę rzemieślników stanowili również szewcy, którym to założyciel miasta zatwierdził 6 sierpnia 1644r. artykuły statutowe, potwierdzone 28 lipca 1645r. przez władze miasta. W 1653 roku powstał w Swarzędzu cech zrzeszający stolarzy, którego statut potwierdzony został odrębną ustawą przez króla Jana Kazimierza 12 marca 1658r. Kolejny właściciel Swarzędza Kazimierz Damian Garczyński przywilejem nadanym w dniu 8 marca 1695r. zezwolił na utworzenie samodzielnego cechu dla piwowarów.

Pod wpływem zachodzących zmian gospodarczych funkcjonujące w Swarzędzu cechy rzemieślnicze zmieniały swój charakter. Z organizacji przymusowych stawały się dzięki zniesieniu przymusu cechowego stowarzyszeniami wolnych mistrzów i drobnych wytwórców. W oparciu o nowe warunki od 1833r. funkcjonowały w Swarzędzu cechy stolarzy, rzeźników, młynarzy, szewców i piekarzy. Wszyscy członkowie stowarzyszeń rzemieślniczych zobowiązani byli do uczestnictwa osobistego w życiu i działalności cechu oraz ponoszenia wspólnych ciężarów na rzecz celów publicznych, społecznych i religijnych. Każdy z członków cechu musiał wnosić określone opłaty wpisowe na rzecz danego rzemiosła. Wysokość tych opłat była zróżnicowana i zależna od wykonywanego zawodu i zajmowanej w nim pozycji. Źródłem dochodów cechów były także składki i wpłaty z tytułu nakładanych na członków kar. Na każdym członku stowarzyszeń cechowych ciążył obowiązek wpisywania się do Świętej Księgi Bractwa.

Cechy sprawowały całkowitą pieczę nad wyuczeniem młodych adeptów swego rzemiosła. System przygotowania do zawodu opierał się na tradycyjnych wzorach cechowych. Ilość uczniów i czeladników w Swarzędzu  była zawsze duża i świadczyła o dynamice rozwoju rzemiosła.  W latach 1793-1794 było w Swarzędzu 47 uczniów  i 46 czeladników, natomiast w 1800r. było 57 uczniów i aż 113 czeladników. Podwojenie się ilości czeladników w tak krótkim czasie świadczyło o zahamowaniach w uzyskaniu uprawnień mistrzowskich i trudnościach w tworzeniu samodzielnych warsztatów rzemieślniczych.

W XVII wieku powstał cech wspólny dla wszystkich rzemieślników. Miasto było wówczas jednym z ważniejszych ośrodków włókienniczych w Wielkopolsce, funkcjonowało wtedy 90 warsztatów tkackich. Niestety, koniunktura tej branży skończyła się w połowie XIX wieku, między innymi w związku z brakiem środków finansowych oraz nienadążaniem z mechanizacją branży. Kolejnym rzemiosłem, które zaczęło dominować w Swarzędzu na przeciąg blisko 150 lat, stało się stolarstwo. Początki tego, popularnego do dziś w Swarzędzu rzemiosła, sięgają 1870 roku, kiedy – zachęceni finansowo przez władze pruskie – przybyli tu niemieccy fachowcy i pozakładali szereg warsztatów. Z czasem wśród mistrzów stolarskich pojawili się coraz liczniej także Polacy. Przewrót w rozwoju stolarstwa swarzędzkiego wiąże się z wprowadzeniem w 1890 r. mechanicznej obróbki drewna.  Produkcja swarzędzkich stolarzy początkowo przeznaczona była dla okolicznych mieszkańców, z czasem była sprzedawana na coraz dalszych jarmarkach, aż podbiła wielkomiejskie salony w wielu miejscach Niemiec, a następnie odrodzonej Polski. Jeśli w pierwszym dziesięcioleciu XX wieku było w Swarzędzu 30 warsztatów , to już po odzyskaniu niepodległości działało 70 mistrzów, a oprócz tradycyjnych warsztatów powstały też większe zakłady.

W 1914 roku w Swarzędzu było 229 stolarzy pracujących w 51 warsztatach rzemieślniczych, których właścicielami w 60% byli Polacy.

W latach kryzysu ekonomicznego 1929-1934 życie cechowe znacznie osłabło. Spowodowane to było znacznym spadkiem zamówień, poważnymi trudnościami zaopatrzenia głownie w surowce oraz obniżeniem dochodów.

W trudnej sytuacji członkowie cechu postanowili zorganizować pod patronatem Izby rzemieślniczej pierwsze Targi Meblowe w Swarzędzu.

Tereny wystawowe zorganizowano w trzech salach przy Starym Rynku i ul. Poznańskiej. Uroczyste otwarcie targów nastąpiło w dniu 30.09.1934r. Zaletą tej imprezy targowej był fakt, że zwiedzający mieli możliwość zakupienia wystawionych mebli bezpośrednio od wytwórcy już w trakcie jej trwania. Wśród ok. 15 tys. zwiedzających było także wielu kupców, głównie z Niemiec, z którymi nawiązano nowe korzystne kontrakty. Targi Meblowe w Swarzędzu spełniły swój cel, a nawet przeszły najśmielsze oczekiwania organizatorów.

Nadspodziewany sukces Targów Meblowych spowodował gwałtowny wzrost zamówień na meble swarzędzkie. Istniejące zakłady nie nadążały z produkcją.

Źródło: „Swarzędz 1638-1988” Władysław Białek