[…]W Swarzędzu czynne były dwa szpitale: katolicki i ewangelicki. Od 1793 r. funkcjonowała apteka. Właścicielem jej był Frolich, który nie posiadał koncesji na jej prowadzenie, a jedynie świadectwo Collegium Med. et Sanit. w Poznaniu z 1800 r. uprawniające do wykonywania sztuki aptekarskiej. W latach następnych farmaceutą swarzędzkim był F.W. Tietze, który otrzymał koncesję na prowadzenie apteki w 1818 r. Prowadził także nielegalnie leczenie okolicznych mieszkańców za co dwukrotnie stawał przed sądem w Bydgoszczy i Poznaniu. W następnych latach aptekę prowadziło kolejno trzech farmaceutów, którą w 1848 r. przeniesiono do masywnej i okazałej kamienicy. Swarzędza nie oszczędzały również epidemie, które nawiedzały Wielkopolskę. Na początku lat trzydziestych XIX wieku panowały w mieście cholera, zbierając obfite żniwo. Władze miasta zorganizowały lazaret dla chorych na tę groźną chorobę.[…]

[…]Sytuacja zdrowotna mieszkańców Swarzędza po latach okupacji hitlerowskiej nie była zadawalająca. Zjawiska niedożywienia, skutki wojny w postaci kalectwa oraz niewolniczej pracy odbijały się ujemnie na odporności biologicznej społeczeństwa po zakończonej wojnie. Istniała potrzeba zorganizowania społecznej służby zdrowia dla świadczenia usług mieszkańcom miasta. W 1945 r. w Swarzędzu było zaledwie dwóch lekarzy, którzy przyjmowali pacjentów w dwóch poradniach ogólnych i jeden dentystycznej mieszczących się w ich prywatnych mieszkaniach. Brak właściwie zorganizowanej służby zdrowia i niski stan sanitarno-higieniczny wśród mieszkańców miasta spowodował w 1945 i 1946 r. epidemię duru brzusznego.

Stopniowo jednak sytuacja w zakresie ochrony zdrowia ulegała poprawie. W 1947 r. zorganizowany został Ośrodek Zdrowia. W następnym roku uruchomiono gabinety lekarskie w obu Wielkopolskich Zakładach Przemysłu Drzewnego, które podjęły walkę z często występującymi to chorobami najbardziej dolegliwymi dla mieszkańców jak: choroby górnych dróg oddechowych, układu krążenia i reumatyzmu. Zorganizowana w końcu lat czterdziestych powszechna służba zdrowia na krótki okres zabezpieczyła niezbędne potrzeby mieszkańców miasta. Dalsza jej rozbudowa ograniczana była brakiem personelu medycznego. W tym okresie cała polska służba zdrowia przeżywała podobne trudności.

W 1952 r. w Zakładzie nr 1 Wielkopolskich Zakładów Przemysłu Drzewnego otwarto przyzakładową przychodnię kierowaną przez lek. med. Marię Król. Po niej placówką tą kierowali: lek. med. Maria Fitzner (1953-1958), lek. med.  Antoni Bagiński (1958-1964). Miejski Ośrodek Zdrowia ulegał również stopniowej rozbudowie. Wymagały tego potrzeby mieszkańców, gdyż obejmował nie tylko teren miasta lecz także 18 przyległych wsi. Pod koniec lat pięćdziesiątych w Ośrodku Zdrowia były zorganizowane dwa gabinety ogóle, poradnia dla dzieci zdrowych i poradnia dla dzieci chorych, poradnia stomatologiczna, dla kobiet ciężarnych, ginekologiczna, laryngologiczna i higieny szkolnej. Mieściły się też w nim gabinety zabiegowe dla dzieci i dorosłych oraz gabinet fizykoterapii. Zatrudnionych w nim było 7 lekarzy, w tym 2 stomatologów oraz 3 pielęgniarki.

Zachodziły również zmiany w przemysłowej służbie zdrowia. W 1964 r. przyzakładową przychodnię przemianowano na Zakładową Przychodnię Zdrowia i przeniesiono do nowego lokalu, w którym utworzono gabinet lekarski, zabiegowy i laboratorium analityczne. Przychodnią kierował dr med. Aleksy Demenko. Zatrudniano w niej także specjalistę laryngologa.

Budowana była także od podstaw wiejska służba zdrowia. Wieś pod względem organizacji służby zdrowia stanowiła dosłowną pustynię. Po poradę do najbliższego lekarza mieszkańcy wsi musieli przyjeżdżać do Swarzędza. Rozpoczęto więc organizację wiejskiego ośrodka zdrowia co powodowało zmniejszanie się terenu, który zabezpieczany był przez swarzędzką służbę zdrowia. W 1967 r. Ośrodek Zdrowia w Swarzędzu obejmował miasto i 9 pobliskich wiosek co w konsekwencji poprawiło warunki opieki zdrowotnej. W 1970 r. zorganizowano w mieście pogotowie ratunkowe co poprawiło możliwość udzielania pomocy medycznej w nagłych wypadkach.

Podniesienie na wyższy poziom funkcjonowania przemysłowej służby zdrowia, a szczególnie w Swarzędzkich Fabrykach Mebli i Zakładach Pierzarskich oraz organizacja gabinetów lekarskich w szkołach podstawowych umożliwiło coraz lepsze świadczenie usług medycznych. Personel służby zdrowia prowadzący odczyty, pogadanki , pokazy i inne formy propagandy profilaktyczno -oświatowej podnosił na wyższy poziom stan sanitarny poprzez wzrost świadomości mieszkańców miasta. Było to konieczne ze względu na brak prawidłowego systemu kanalizacyjnego, który stwarzał możliwość zagrożenia epidemiologicznego. Dzięki dużemu wysiłkowi służby zdrowia i częstym szczepieniom ochronnym udało się władzom miasta uniknąć chorób zakaźnych. Mimo dość dobrze zorganizowanej służby zdrowia, dużego postępu w wyposażeniu technicznym ośrodka i zapewnieniu sił fachowych wzrastała równocześnie wymagalność społeczeństwa swarzędzkiego w zakresie profilaktyki medycznej. Bliskość Poznania z jego specjalistycznym zapleczem medycznym umożliwiała zabezpieczenie potrzeb w zakresie ochrony zdrowotnej społeczeństwa swarzędzkiego na tym etapie. W dalszej perspektywie, w miarę rozbudowy swarzędzkiego przemysłu i wzrostu liczebnego mieszkańców miasta potrzeby w zakresie służby zdrowia coraz bardziej wzrastały.

W latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych nastąpiła nieznaczna rozbudowa swarzędzkiej służby zdrowia. Przychodnia Rejonowa w Swarzędzu nie posiadała wystarczających warunków lokalowych dla dalszej rozbudowy gabinetów lekarskich.  Niezbędne były nowe inwestycje. Funkcjonował Wiejski Ośrodek Zdrowia w Kobylnicy świadczący usługi dla mieszkańców wsi. Dla zakładów pracy funkcjonowała przychodnia. Nad całością sprawował od 1977 r. nadzór organizacyjny i koordynował ich działalność Zakład Opieki Zdrowotnej Poznań- Nowe Miasto.

Zakładowa Przychodnia Zdrowia przy Swarzędzkich Fabrykach Mebli działająca od 1970 r. pod kierownictwem lek. med. Róży Kubiak, a od 1977 r. lek med. Marka Grabińskiego powiększała się stopniowo pod względem lokalowym zwiększając usługi medyczne nie na skalę potrzeb rozbudowującego się zakładu. Dopiero w 1984 r. oddano do użytku nowy lokal na przychodnię zakładową, wyposażoną w nowoczesny sprzęt medyczny, co znacznie rozwiązywało najpilniejsze potrzeby załóg pracowniczych i mieszkańców miasta. Otwarty został także punkt apteczny przy ul. Armii Czerwonej [dzisiaj ul. Grudzińskiego- przyp. Admin.]. Umożliwiło to zwiększenie ilości kadry fachowej, polepszenie organizacji i kultury obsługi pacjentów. Podjęto także inicjatywę budowy nowego przemysłowego ośrodka zdrowia przy współpracy Spółdzielni Mieszkaniowej i Fabryki Armatur „Swarzędz”.

W 1987r. swarzędzka służba zdrowia dysponowała 3 przychodniami, 1 ośrodkiem zdrowia, 1 osiedlowym ośrodkiem zdrowia i 2 aptekami. W Swarzędzu było zatrudnionych 11 lekarzy, 8 dentystów, 19 pielęgniarek i 4 położne. Łącznie w swarzędzkiej służbie zdrowia zatrudnionych było 47 osób personelu medycznego.

Poza funkcjonowaniem służby zdrowia władze miasta dużą uwagę zwracały na prawidłowe działanie różnych ogniw opieki społecznej. Środki finansowe na te cele świadczone były z budżetu miasta i gminy oraz Polskiego Komitetu Pomocy Społecznej.

Stopniowa rozbudowa miejskich, zakładowych i wiejskich ogniw służby zdrowia w okresie Polski Ludowej poprawiła sytuację na tym  odcinku zabezpieczając mieszkańcom podstawowe usługi na miejscu. W bardziej skomplikowanych sytuacjach zdrowotnych mieszkańcy miasta i wiosek nadal korzystali z potencjału medycznego poznańskich ośrodków specjalistycznych służby zdrowia. Dynamiczny rozwój miasta, szczególnie budownictwa mieszkaniowego w pierwszej połowie lat osiemdziesiątych powodował ciągłe nienadążanie za potrzebami w zakresie rozbudowy bazy materialnej dla swarzędzkiej służby zdrowia. Pomimo opóźnień w rozbudowie infrastruktury technicznej służby zdrowia to zmiany jakie na tym polu zachodziły w okresie Polski Ludowej stanowiły dalszy postęp w zabezpieczeniu podstawowych warunków życia mieszkańców miasta.[…]

Źródło: „Swarzędz 1638-1988” Władysław Białek

Obecnie w Swarzędzu działa szereg placówek ochrony zdrowia, aptek itp.

więcej informacji --> www.swarzedz.pl

[…] W życiu społecznym Swarzędza istotną rolę spełniało Bractwo Kurkowe. Stowarzyszenia takie istniały w większości miast wielkopolskich. Prawo do utworzenia takiego bractwa Swarzędz otrzymał już w przywileju lokacyjnym z 1638r. Następni właściciele miasta doceniali potrzebę organizowania Bractwa Kurkowego w Swarzędzu, którego zasadniczym celem było zapewnienie jemu obrony i bezpiecznego rozwoju. Bractwo kurkowe było stowarzyszeniem posiadającym własną organizację, statut i ceremoniał. Swarzędzkie Bractwo Kurkowe w okresie staropolskim trzykrotnie otrzymywało statut: 1 maja 1693 r., 26 maja 1764 r. i 18 grudnia 1791 r.

W statucie, który był dokumentem regulującym wszelką działalność bractwa właściciel określał zadania w zakresie obrony miasta, rytuał strzelania do kura, wybory króla kurkowego, jego przywileje oraz sprawy finansowe. Członkowie bractwa nabierali  umiejętności w posługiwaniu się bronią, organizowali ćwiczenia i zawody strzeleckie.

[…] W okresie zaboru pruskiego nadal działało Bractwo Kurkowe. Otrzymało ono 26 kwietnia 1846 r. nowy statut zatwierdzony 2 stycznia 1847 r. przez naczelnego prezesa w Poznaniu. Cele, struktura i działalność Bractwa Kurkowego nie uległy zmianie. Podporządkowane jednak zostało  głównym kierunkom polityki pruskiej na tych terenach. Bractwo Kurkowe zdominowane zostało przez żywioł niemiecki przyjmując stosowne do polityki germanizacyjnej nazewnictwo Stowarzyszenie (Schützengilde) i członków (Schützenbrüder).

[…] Znowelizowany po odzyskaniu niepodległości statut Bractwa Kurkowego stwierdzał, że jego celem było „…ćwiczenie członków w używaniu broni palnej oraz pielęgnowanie między nimi świadomości i poczucie obowiązków obywatelskich i państwowych względem Rzeczypospolitej Polskiej, aby w razie potrzeby każdy członek bractwa był zdolny na wezwanie ze strony władz do obrony Ojczyzny i do podtrzymywania bezpieczeństwa publicznego. Wieloletnim prezesem Bractwa był Michał Majchrzak. W 1920 r. do stowarzyszenia tego należało 99 Polaków i 17 Niemców. Od 1923 r. zaostrzono kryteria przyjęcia, stąd stan tej organizacji zmalał do 52 osób w 1938 r.

Źródło: „Swarzędz 1638-1988” Władysław Białek

 Otóż nie ulega wątpliwości, że w ostatnich latach administracji pruskiej organizacja ta uległa daleko idącemu zniemczeniu, narzuconemu po części drogą administracyjną. Poszukując jakiegoś konkretnego momentu takiego zniemczenia (co, ze względu na długotrwałość tego procesu, nie wydaje się być działaniem do końca uprawnionym) wskazać można na nadzwyczajne zebranie generalne Bractwa, odbyte 14 marca 1906 r. pod przewodnictwem Reinholda Iwana, na którym uchwalono zmiany w statucie, zapobiegające polonizowaniu tej organizacji. Do paragrafu pierwszego, w którym i tak deklarowano już wierność cesarzowi i Rzeszy, dodano sformułowanie o rozwijaniu i pielęgnowaniu niemiecko-patriotycznej postawy. Komendy wydawane być miały wyłącznie po niemiecku (język ten obowiązywał również na zebraniach jako Verhandlungssprache, czyli jedyny oficjalny), ponadto poddano strzelców całkowitej kontroli zniemczonego wówczas Magistratu. Odtąd, chociaż w Bractwie Strzeleckim działali również Polacy chroniąc je przed kompletnym zniemczeniem, przyjęło ono jednoznacznie niemiecki charakter. Na krótko przed wybuchem I wojny światowej w skład zarządu wchodzili: właściciel browaru Emil Schmidtke (jako Oberältester, czyli pierwszy starszy), mistrz stolarski Wilhelm Neumann, skarbnik miejski Thienell, mistrz stolarski Bruno Angermann, mistrz malarski Franz Piechatzek i zarządca mleczarni Klinder. Bractwo aktywnie uczestniczyło wówczas w niemieckich uroczystościach narodowych, m.in. u boku Ostmarken-Verein. Polskie oblicze organizacja odzyskała w okresie 20-lecia międzywojennego, po 1945 r. nie została jednak reaktywowana. Na wznowienie działalności Bractwa Kurkowego w Swarzędzu trzeba było czekać ponad pół wieku, a w roku bieżącym organizacja ta obchodzi jubileusz 10-lecia swojego istnienia w III Rzeczypospolitej.

Źródło: Zeszyty Swarzędzkie 2010   <--KLIKNIJ

OFICJALNA STRONA INTERNETOWA KURKOWEGO BRACTWA STRZELECKIEGO W SWARZĘDZU

BRACTWO KURKOWE NA FB

Znaczącą rolę z życiu społecznym miasta odgrywała Ochotnicza Straż Pożarna. Miała ona wieloletnią tradycję. Powstała 1 lipca 1907 r. W okresie dwudziestolecia międzywojennego została rozbudowana i wyposażona w niezbędny sprzęt dzięki zabiegom ówczesnego prezesa straży Tadeusza Staniewskiego. Po wyzwoleniu w 1945 r. odremontowano zdewastowany sprzęt  i wyposażono w wóz strażacki.  Duży wkład pracy w rozwój Ochotniczej Straży Pożarnej wnieśli tacy działacze jak: A. Cieszyński, E. Zaporowski, St. Michalak, K. Penczyński, bracia Soczyńscy, W. Pepeta, M. Rajewicz, H. Kułakowski, E. Wojciechowski, St. Zandecki, A. Pluta, M. Anioł. W 1957 r. społeczeństwo miasta w dowód uznania za społeczną działalność w ochronie mienia przed klęskami żywiołowymi ufundowało Ochotniczej Staży Pożarnej sztandar wręczony podczas obchodów jej 50  lecia. W latach 1952-1955 utworzono przy Ochotniczej Straży Pożarnej żeńską drużynę pożarniczą, a następnie sekcję młodzieżową. W 1969 r. powołano zespół muzyczny. Odbudowaną remizę i świetlicę strażacką udostępniono na różne spotkania, narady, dyskoteki dla młodzieży. W kreowaniu  społecznej roli Ochotniczej Straży Pożarnej duże zasługi wniósł jej długoletni prezes Marceli Jankowski i jego następca od 1987 r. Janusz Gaworowski.

Źródło: „Swarzędz 1638-1988” Władysław Białek

                WIĘCEJ NA TEMAT OSP SWARZĘDZ

Święty Józef- patron Swarzędza

Pewnych informacji o św. Józefie dostarczają nam tylko Ewangelie. Osobą św. Józefa żywo zajmują się także apokryfy: Protoewangelia Jakuba (w. II), Ewangelia Tomasza (w. II), Historia Józefa Cieśli (w. IV), Ewangelia Pseudo-Mateusza (w. VI), i Ewangelia Narodzenia Maryi (w. IX). Zbyt wiele wszakże jest w nich fantazji, by je można było traktować poważnie jako źródła, czy dokumenty.

Św. Józef pochodził z rodu króla Dawida. Wykazuje to św. Mateusz, kiedy podaje genealogię przodków Józefa. Już w wieku III Juliusz Afrykański wyraził zdanie, że św. Łukasz podał genealogię NMP. Na mocy prawa lewiratu św. Józef mógł być synem naturalnym Jakuba, a równocześnie synem adoptowanym Heli , noszącego w tradycji chrześcijańskiej imię Joachim, który był ojcem NMP. Tak więc genealogia św. Łukasza wyliczałaby przodków Maryi rzeczywistych, odnośnie zaś do św. Józefa jego przodków zalegalizowanych. Taka jest też opinia przyjęta przez wielu współczesnych biblistów i egzegetów.

Św. Józef nie był według ciała ojcem Jezusa. Był nim jednak według żydowskiego prawa jako małżonek Maryi. Tak więc fizycznie Pan Jezus był synem Dawida poprzez Maryję, a prawnie poprzez Józefa.

Św. Józef mieszkał zapewne w Nazarecie. Ewangeliści bowiem podają, że Józef wziął do siebie Maryję . Według niektórych pisarzy kościelnych Maryja i Józef złożyli ślub dozgonnej czystości. Ewangelie wspominają o braciach i siostrach Jezusa. Tak jeszcze dzisiaj narody bliskiego Wschodu zwykły nazywać bliskich krewnych. Bracia i siostry Jezusa to zapewne synowie i córki braci i sióstr św. Józefa.

Jaki był zawód św. Józefa? Hebrajski wyraz harasz oznacza rzemieślnika, wykonującego prace w drewnie, w metalu, w kamieniu. Św. Józef wykonywał zatem narzędzia codziennego użytku, konieczne również w gospodarce rolnej; mógł być również cieślą.

Św. Józef jest wspominany w Ewangeliach z okazji poczęcia Pana Jezusa, spisu ludności zarządzonego przez cesarza Augusta, narodzenia Chrystusa Pana, ofiarowania Go w Świątyni, pokłonu Trzech Mędrców, ucieczki do Egiptu i powrotu do Nazaretu.

Jest rzeczą uderzającą, że w wydarzeniach z dziecięcych lat Jezusa Józef odgrywa pierwszą rolę: jemu anioł wyjaśnia tajemnicę wcielenia Jezusa, jemu poleca ucieczkę do Egiptu i powrót do Nazaretu po śmierci Heroda. Ikonografia przedstawia zwykle św. Józefa jako starca, by w ten sposób podkreślić dogmatyczną prawdę o dziewiczym poczęciu Jezusa. W rzeczywistości jednak św. Józef był młodzieńcem w pełni urody i sił. Jego atrybutami są: zakwitający kij, siekiera, piła, lilia, często występuje z Jezusem. Również jako jego „atrybut” można uznać Świętą Rodzinę.

Pisarze Kościoła świętego podkreślają, że do tak wielkiej godności, opiekuna Jezusa oblubieńca Maryi i żywiciela, głowy rodziny, powołał Bóg męża o niezwykłej cnocie. Dlatego słusznie stawiają oni Józefa na czele wszystkich świętych, a kościół obchodzi jego doroczną pamiątkę, mimo Wielkiego Postu, jako uroczystość. O św. Józefie pierwszy pisał św. Hieronim, a pierwszy o nim traktat teologiczno-ascetyczny napisał słynny uczony-teolog, Jan Gerson. Izydor z Izolani napisał o św. Józefie pierwszą Summę. Św. Bernardyn ze Sieny wyraża przekonanie, że św. Józef podobnie jak NMP dostąpi również chwały wniebowzięcia wraz z ciałem matki i że w łonie matki został oczyszczony z grzechu pierworodnego.

Józef został patronem między innymi:

-        zreformowanego zakonu karmelitańskiego (św. Teresa z Avila);

-        franciszkan (św. Franciszek z Salezy);

-        młodzieży rzemieślniczej (św. Jan Bosko);

-        rodzina zakonna pod wezwaniem św. Józefa (Leonard Murialdo);

-        kościoła powszechnego;

-        robotników;

-        młodości;

-        czystości;

-        świętości;

Gdy chodzi o święto liturgiczne św. Józefa, to po raz pierwszy spotykamy się z nim w wieku IV w klasztorze św. Saby pod Jerozolimą. Na Zachodzie zaczęło powoli przyjmować się od wieku VIII.

Ma również św. Józef swoje sanktuaria. Największe z nich jest w Kanadzie w Montrealu. Powstało ono w roku 1904. Dzisiaj liczba pielgrzymów dochodzi rocznie do 1,5 miliona. Bazylika Św. Józefa może pomieścić 12000 wiernych. Posiada 61 dzwonów. Cudowna figura św. Józefa dostąpiła chwały koronacji koronami papieskimi w 1955 roku.

Wiele krajów obrało sobie św. Józefa za patrona. Tak np. uczyniły : katolicka Kanada (1624), Czechy (1655), Austria (1689), Hiszpania (1679), Portugalia (1744) itd. Podobnie też uczyniło wiele diecezji i miast.

Kult św. Józefa w Polsce datuje się od wieku XI/XII. Już wtedy bowiem w Krakowie obchodzono jego święto pod datą 19 marca. Wyprzedziliśmy pod tym względem wiele państw i diecezji. Największy jednak rozwój nabożeństwa do św. Józefa przypadał w Polsce na wiek XVII i XVIII. Propagowały je przede wszystkim zakony wizytek i karmelitów. Z wieku XVII pochodzi największe sanktuarium św. Józefa w Kaliszu. Pierwsza wzmianka o czci znajdującego się tam obrazu i o doznanych łaskach pochodzi z roku 1673.

W roku 1818 św. Józef został ogłoszony patronem głównym diecezji kujawsko-kaliskiej. Powstały w Polsce 4 rodziny zakonne pod wezwanie św. Józefa. Także diecezja włocławska obrała sobie św. Józefa za patrona. Podobnie uczyniła diecezja łódzka.

Imię św. Józefa należy do najczęściej spotykanych w Polsce.

Etymologia imienia Józef

W czasach biblijnych noszenie określonego imienia związane było z jednoczesnym uświęcaniem imienia Boga lub odnosiło się do wartości związanych z Bogiem czy też Bogu należnych. Tak też było z imieniem Józef. Imię to należało do grupy imion teoforycznych, składających się z dwóch członów wyrazowych: Jo - jako skrót od Jeho, Jahwe, oznaczające słowo Bóg oraz jasaf oznaczające dodać, przydać. W całości oznaczało niech Bóg pomnoży. Pierwszy raz imię to słyszymy w Starym Testamencie, gdy żona patriarchy Jakuba, Rachela, nadała to imię najmłodszemu synowi z życzeniem, aby Bóg dał jej kolejnych synów. Wówczas urodził się jeszcze Beniamin.

Źródło: www.sciaga.pl

Od 1996 roku święty Józef jest patronem Swarzędza.